Literatür nedir?, Literatür taraması nasıl yapılıyor? sorusu her zaman akademik olarak bilimsel araştırma yapmak isteyenler için önemli olmuştur. Sizlerde bu sorunun cevabını merak ediyorsanız yazımızı okumaya devam edebilirsiniz.
Literatür, herhangi bir bilim dalında yazılan kitap ve akademik yayınların tamamını ifade eder. Dilimizde sıklıkla Edebiyat kelimesinin yerine kullanılmaktadır ve Edebiyat kelime ile eş anlamlıdır.
Literatür kelimesi Türkçeye Fransızca kökenli olarak yerleşmiş bir sözcüktür. Bilimsel araştırmaların temelini oluşturmaktadır. Örneğin, İngiliz literatürü denildiğinde İngiliz Edebiyatına ait tüm eserler, Ortopedi literatürü denildiğinde tıp ilminin Ortopedi dalına ilişkin kaynak eserleri kastedilir. Literatür ile ilgili detaylı bilgilere ulaşmak istiyorsanız yazımızı okumaya devam edebilirsiniz.
Literatür Taraması Nedir?
Bir araştırmanın en önemli basamağı Literatür Taramasıdır. Literatür taraması araştırma konusunun bir taslağının çıkarılması sürecidir. Literatür taramasına başlamadan önce araştırma konusunun net olarak belli olması gerekmektedir. Günümüze kadar yayınlanmış tüm kaynakların kontrol edilmesi, araştırılması istenen özel bir alana ait konu başlığının kapsamlı bir şekilde incelenmesi, bu inceleme sonucunda elde edilen bilgilerin düzenli bir şekilde tasniflenmesi gerekmektedir. Bütün bu incelemeler tamamlandığında kişinin aklındaki ‘Bu konuda daha önce çalışma yapılmış mı?, Bu konu hangi açıdan nasıl bir yöntem ile incelenmiş? gibi tüm soruların cevaplanması gerekmektedir. Bu nedenle literatür taraması kaynakların künyeleri ile birlikte listelenmesinden öte bir çaba gerektirmektedir.
Literatür taraması yapmanın araştırma sürecine katkısı nedir?
*Literatür taraması yapmanın en önemli katkısı bu yollar arasında eksikliği tespit edip, sizin bu eksikliği nasıl gidereceğiniz sorusuna cevap bulunmasıdır. Böylece yapacağınız çalışma ile literatürdeki hangi yöntemsel veya teorik eksikliğin giderileceği sorusuna cevap vermeniz mümkün olacaktır.
* Tarama sonucunda sorunuza ilişkin araştırma kurgunuzda gözünüzden kaçan yöntemsel ve teorik noktaları belirleyerek, çalışmanızda bu eksik kısımları tamamlayabilirsiniz. Edindiğiniz yeni bilgiler ile çalışmanızın içeriğini zenginleştirebilirsiniz.
*Araştırmamızı okuyuculara sunarken literatüre hakim olduğu izleniminin verilmesi çalışmamızın bilimsel değerinin artmasına yardımcı olacaktır.
Önemli: Tez yazımında literatür taraması konusuna hakim olmak oldukça önemli olmaktadır. Tezsiz yüksek lisans ile ilgili bilgi sahibi olmak istiyorsanız “Tezsiz Yüksek Lisans Avantaj ve Dezavantajları” yazısını inceleyebilirsiniz.
Literatür taraması hangi aşamalardan oluşmaktadır?
1-Yapılacak olan araştırma sorusunun ve anahtar kelimelerin belirlenmesi:
İlk önce araştırmacının bir başlık belirlenmesi gerekmektedir. Başlık belirlendikten sonra bu konunun hangi kapsamda ele alınacağı netleştirilmelidir.
2- Taramanın araçlarının tespit edilmesi ve taramanın planlanması:
Netleştirdiğiniz konu için hangi kaynakları kullanmamız gerektiğini tespit etmeli, bu kaynaklara nasıl ulaşabileceğimiz belirlenmelidir. Ön araştırma sürecinin ne kadar sürede tamamlanacağı ise zamansal olarak planlanmalıdır.
3-Araştırmanın alt dallara ayrılması ve sınıflandırılması
Alt başlılar oluşturarak başladığınızda ulaşılan kaynakların birbiri ile karşılaştırılması, değerlendirilmesi ve aralarında ilişki kurulması daha kolay olacaktır. Burada önemli olan araştırma yaparken bulduğumuz kaynakların güvenilir olmasıdır. Bu kaynakları araştırmamıza eklemeden önce yazarını, eserin yayın yerini vs. kontrol etmemiz gerekmektedir. Bu alanda akademik yayınları ele almak daha faydalı olacaktır.
4- Literatür taramasının tamamlanması
Tamamlanan taramaya bir sonuç bölümü yazılmalıdır. Bu kısımda yaptığımız araştırmaya ilişkin kaynakların bilgileri yer almalı, bu kaynaklar objektif ve eleştirel bir açıdan incelenmelidir.
Önemli; Yapılan araştırma sonucuna ilişkin eksiklerin tespit edilerek, bu eksikliklerin hangi açıdan giderileceğine yanıt vermesidir.
Literatür taraması yapılırken dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?
*Öncelikle iyi bir literatür tarama süreci kapsamlı, güncel ve eleştirel olmalıdır.
*Araştırma konusu ile ilgili tüm verileri ele almaktan ziyade akademik ve bilimsel bir içeriğe sahip kaynaklara ulaşılmalıdır. Tarama yaparken öncelikle birinci derecedeki kaynaklar üzerinden bilgi alınmalıdır.
*Literatür taraması yapmanın en önemli noktasından biri de düzenli not tutmaktır. Kaynakların sırasız, düzensiz bir şekilde tutulması ileride karışıklık yaşanarak tarama sürecinin uzamasına neden olacaktır. İyi bir literatür taraması yapmak için planlı ve anlaşılır not tutulması çok önemlidir.
*Başarılı bir literatür taraması, sadece kaynakların listelenmesinden ve özetlenmesinden oluşmamaktadır. Bulunan kaynaklar tüm yönleriyle ele alınmalıdır
*Literatür taramasının belirli bir sürede yapılması planlanmalıdır. Fakat çalışma tamamlanana kadar belirli zamanlarda tekrar gözden geçirilmeli ve güncel bilgilerin takibi sağlanmalıdır.
Literatür taramasıyla ilgili örnek incelemek isterseniz aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz.
https://tez-hazirlama-merkezleri.blogspot.com/2020/09/literatur-taramas-ornekleri.html
Literatür Taraması Yaparken Hangi Kaynaklar Kullanılır?
Literatür taraması gerçekleştirirken bir çok farklı kaynaktan yararlanılmaktadır. Teknolojinin gelişmesi ile birlikte birçok kaynak internet ortamına aktarılmaktadır. Burada önemli olan kesin olarak belirlenmemiş olan araştırma sorusunun belirlenmeniz olmasıdır. Bu sayede anahtar kavramlar kaynaklardan yararlanma aşamasının hızlı ve verimli bir şekilde tamamlanmasını sağlayacaktır. Literatür taraması araştırmanın bir eki değil, yapılan araştırmanın doğru ve verimli bir şekilde ilerleyebilmesi için bir temeli olmaktadır. Ulaşılan bu temeller yaptığınız araştırma boyunca size ışık tutacaktır.
Literatür taraması yapılırken kullanılan bazı kaynaklar aşağıda iletilmiştir.
- Uzmanlar,
- Kütüphaneler / Kitaplıklar,
- Arşivler (Belgelikler),
- Kitaplar,
- Dergiler,
- Tezler,
- Önceki Araştırma Taramaları,
Özetle;
Literatür taramasına başlamadan önce hangi konuda araştırma yapmak istediğimizi net olarak belirlememiz gerekmektedir. Belirlediğimiz anahtar sözlük üzerinden araştırma yapılmaya başlanmaktadır. Güncel bilgilerin öğrenilmesi için araştırmamızda mutlaka en yeni bilgilerin yer aldığı kaynaklardan yararlanmamız gerekmektedir. Tüm araştırma boyunca edinilen bilgilerin düzenli ve planlı bir şekilde tutulması araştırmanızın hem içerik olarak hem de zamansal olarak daha verimli olmasını sağlayacaktır. İçeriğinizin birkaç kaynakla sınırlı olmaması, kaynak yelpazesinin geniş olması oldukça önemlidir. Tüm bu aşamalar içerisinde dikkat etmemiz gereken en temel nokta ulaştığımız kaynaklardan bizim için önemli olanları ayıklamak, bizim içeriğimize uygun, hangi temel eğilim ya da kaynakların var olduğunu belirlemeye çalışmaktır.
