Yüksek Lisans Nedir? Yüksek Lisans Kaça Ayrılır? Nasıl Başvurulur? Aynı anda iki Yüksek Lisans programına kayıt yaptırabilir miyim?
Akademik kariyer hedefi olan adayların lisans programlarından mezun olduktan lisansüstü eğitimi almaları gereklidir. Akademisyen olma sürecinin ilk aşaması olan yüksek lisans sürecini tüm yönleriyle bu yazımızda inceledik.
Yüksek Lisans Nedir?
Yüksek Lisans eğitimi, lisans mezunu olduktan sonra akademik kariyer hedefi bulunan öğrencilerin bu hedefe ulaşmak için gerekli ilk basamaktadır. Bu aşamada öğrenciler lisans eğitimlerinde ilgi duydukları ya da gelişmek istedikleri alana yönelik daha özelleşmiş ve daha üst seviye eğitim alırlar.
Yüksek lisans tezli ve tezsiz olmak üzere ikiye ayrılır. Yükseköğretim Kurulu’na göre tezli yüksek lisans programı; “Öğrencinin bilimsel araştırma yöntemlerini kullanarak bilgilere erişme, bilgiyi derleme, yorumlama ve değerlendirme yeteneğini kazanmasını sağlar.” ve tezsiz yüksek lisans programı ise ; “ Öğrenciye mesleki konularda bilgi kazandırarak mevcut bilginin uygulamada nasıl kullanılacağını gösterir.” olarak tanımlanmıştır.
Adaylar, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği İkinci Bölüm Yüksek Lisans Programları başlığında Madde 4-14 arasındaki belirtilen esaslara göre Yüksek Lisans eğitim sürecine dahil olabilirler.
Yüksek Lisans Süreci Nasıldır?
Yüksek Lisansa başvurabilmek için 20 Nisan 2016 tarihli Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği’ne göre gerekli olan genel şartlar aşağıda iletilmiştir:
- Yüksek lisans programına başvurabilmek için adayların lisans diploması ve başvurduğu puan türüne uygun üniversite senato tarafından belirlenecek 55 puandan az olmamak üzere ALES puanına ihtiyaçları bulunur.
- Burada önemli olan güzel sanatlar fakültelerinin ve konservatuvarın enstitülerdeki ana bilim ve ana sanat dallarına öğrenci kabulünde ALES puanı aranmadığıdır.
- Genel olarak Tezsiz yüksek lisans programlarına öğrenci kabulünde, yükseköğretim kurumları ALES puanı aranmaz fakat ALES puanı istenildiği takdirde taban puan yine üniversite senatolarınca belirlenmektedir.
- Mezun durumda olan/olabilecek adayların başvurusuna ilişkin esaslar, ALES puanının %50’den az olmamak koşuluyla hangi oranda değerlendirmeye alınacağı ve lisansüstü eğitim-öğretime öğrenci kabulüne dair diğer konular yine senato tarafından belirlenir.
- Yükseköğretim kurumları yüksek lisans programlarına yalnız ALES puanı ile de öğrenci kabul edebileceği gibi ALES puanına ek olarak lisans not ortalaması, yazılı olarak yapılacak bilimsel değerlendirme ve/veya mülakat sonucunu da değerlendirmeye alabilmektedir.
Tezli Yüksek Lisans Programı Süreci Nasıldır?
- Akademisyen olma hayallerini gerçekleştirmek için Tezli yüksek lisansa başvuran adayların Tezli yüksek lisans programı toplam yirmi bir krediden az olmamak koşuluyla en az yedi ders, bir seminer dersi ve tez çalışmasından oluşur. Seminer dersi ve tez çalışması kredisiz olup başarılı veya başarısız olarak değerlendirilmektedir. Tezli yüksek lisans programı bir eğitim-öğretim dönemi 60 AKTS kredisinden az olmamak koşuluyla seminer dersi dahil en az sekiz ders ve tez çalışması olmak üzere toplam en az 120 AKTS kredisinden meydana gelmektedir. Ayrıca öğrencinin, en geç danışman atanmasını izleyen dönemden itibaren her yarıyıl tez dönemi için kayıt yaptırma zorunluluğu bulunmaktadır.
- Öğrenciler alacağı derslerden en fazla ikisini lisans derslerinden seçebilir. Bunun için bu dersleri lisans döneminde almamış olması gerekir. Ayrıca enstitü ana bilim/ana sanat dalı başkanlığının önerisi ve enstitü yönetim kurulu onayı ile diğer yükseköğretim kurumlarında verilmekte olan derslerden en fazla iki ders seçilebilir.
- Tezli yüksek lisans programı ikinci lisansüstü öğretim programı olarak yürütülebilir.
Tezsiz Yüksek Lisans Programı Süreci Nasıldır?
- Tezsiz yüksek lisans programı ise toplam otuz krediden ve 90 AKTS’den az olmamak kaydıyla en az on ders ile dönem projesi dersinden oluşur. Öğrenci, dönem projesi dersinin alındığı yarıyılda dönem projesi dersine kayıt yaptırmak ve yarıyıl sonunda yazılı proje ve/veya rapor vermek zorundadır. Dönem projesi dersi kredisiz olup başarılı veya başarısız olarak değerlendirilir.
- Tezli yüksek lisansta lisans derslerinden daha önce almamış olması koşuluyla en fazla iki adet seçilebilirken tezsiz yüksek lisansta bu sayı en fazla üçtür.
- Üniversite senatosunca tarafından belirlenen temellere göre tezsiz yüksek lisans programının sonunda yeterlik sınavı uygulanabilme durumu mevcuttur.
- Tezsiz yüksek lisans programı ikinci lisansüstü öğretimde de yürütülebilir.
Aynı anda iki yüksek lisans programına kayıt yapılabilir mi?
Tezli veya tezsiz yüksek lisans yaparken ikinci bir yüksek lisans programına kaydolup kaydolamayacağınız noktada ikilem yaşıyor olabilirsiniz. Bunun için Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı tarafından 20 Nisan 2016 tarihinde yayımlanan Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği’nde Diğer Hükümler başlığında belirtilen “ Tezsiz yüksek lisans programları hariç, aynı anda birden fazla lisansüstü programa kayıt yaptırılamaz ve devam edilemez. “ibaresi esas alınabilir. Bu ibareye göre;
- Aynı anda iki Tezli yüksek lisansa kaydolamazsınız.
- Bir Tezli yüksek lisans devam ederken ikinci bir Tezli yüksek lisansa başvuramazsınız.
- Bir Tezsiz yüksek lisans programına kayıtlıyken Tezli yüksek lisansa başvurabilirsiniz.
- Yine bir Tezsiz yüksek lisans programa kayıtlıysanız sayı sınırlaması olmaksızın başka Tezsiz yüksek lisans programlarına başvurabilirsiniz.